Мартин Лютер Кингийн "Би мөрөөдөж байна" илтгэл бол реторикийн сонгодог бүтээл гэгддэг. Тэрээр энэ илтгэлээ 1963 оны наймдугаар сарын 28-нд Вашингтон ДиСи-д Африк гаралтай америкчуудын тэгш эрхийг шаардсан тайван жагсаалын үеэр 200 орчим хүнд хандаж тавьсан юм.
Нэмж хэлэхэд энэхүү илтгэлийг олон сая америкчууд зурагтаар үзэж радиогоор сонссон байна.
Өнөөдөр
би манай үндэстний түүхэн дэх эрх чөлөөний төлөөх хамгийн агуу жагсаал
буюу түүхэн үйл явдалд та бүхэнтэйгээ нэгдсэндээ баяртай байна.
Таван
зууны тэртээ өнөөдөр бид билэгдлийн сүүдэр доор нь зогсож буй энэ агуу
америк хүн Эрх чөлөөний тунхагт гарын үсэг зурсан юм. Түүхэн энэхүү
тогтоол улам бүр сулрах шударга бус байдлын галд төөнөгдөж байсан сая
сая хар арьст боолчуудын хувьд итгэл найдварын гэрэлт цамхаг болсон юм.
Энэ нь тэдний хувьд боолчлолын урт шөнийн эцэст баясгалант өглөө ирэхтэй
адил байв.
Гэвч
зуун жил өнгөрсөн хэдий ч хар арьстнууд эрх чөлөөгүй хэвээр байна. Зуун
жил өнгөрсөн хэдий ч хар арьстнуудын амьдрал ялгаварлан гадуурхах
үзлийн гаванд гутамшигтайгаар баглуулж, арьс өнгөөр ялгаварлалын гинжинд
хүлэгдсэн хэвээр байна. Зуун жил өнгөрсөн хэдий ч хар арьстнууд
материаллаг баялгийн хязгааргүй далай дундах ядуурлын орхигдсон арал
дээр амьдарч байна. Зуун жил өнгөрсөн хэдий ч хар арьст боолчууд
Америкийн нийгмийн буланд зовсон хэвээр, төрөлх эх нутагтаа цөлөгдөгч
мэт амьдарч байна. Иймээс бид өнөөдөр энэхүү ичгүүртэй нөхцөл байдлыг
ний нуугуй илчлэхээр энд хуран цуглараад байна.
Өөрөөр
хэлбэл, бид чекээ бэлэн мөнгө болгохоор улсынхаа нийслэлд хүрэлцэн
ирсэн билээ. Манай бүгд найрамдах улсыг үндэслэгчид Үндсэн Хууль болон
Тусгаар Тогтнолын Тунхаг Бичгийн гайхамшигг үгсийг бичиж байхдаа америк
иргэн бүр хувь хүртэгч нь болох амлалтын үнэт цаасанд гарын үсэг зурсан
юм. /Алга ташилт/. Энэхүү үнэт цаас нь бүх хүмүүс, тиймээ, цагаан
төдийгүй хар арьстан хүн бүрийн амьд явах, эрх чөлөөгөө эдлэх, аз
жаргалтай амьдрахыг баталгаажуулсан амлалт байсан билээ. /алга ташилт/
Өнөөдөр
Америк улс иргэдийнхээ арьсны өнгөнөөс болж энэхүү амлалтын үнэт цаасаа
үл тоомсорлож буй нь илэрхий байна. Энэхүү ариун үүргээ биелүүлэхийн
оронд Америк улс хар арьст хүмүүст хуурамч чек буюу "дансны мөнгө
хүрэлцэхгүй" гэсэн тэмдэглэгээтэй буцаагдах чекийг өгчээ.
Гэвч
шударга үнэний банк дампуурсан гэдэгт бид итгэхийг хүсэхгүй байна.
Энэхүү улс үндэстний боломж гэсэн том сейфэнд мөнгө байхгүй гэдэгт бид
итгэхийг хүсэхгүй байна. Тиймээс өнөөдөр бидний шаардлагаар эрх чөлөөний
баялаг, шударга ёсны үр дүн болох аюулгүй байдлыг өгөх тэрхүү чекээ
бэлэн мөнгө болгохоор бид ирлээ.
Мөн
бид одоо гэсэн хатуу шаардлагыг Америк улсад сануулахаар энэхүү ариун
дагшин газар ирээд байна. Энэ бол бага зэрэг сэрүүцсэндээ тайвширч суух,
"өөрчлөлт өөрөө ирэхийг хүлээх" гэсэн мэдээ алдуулах эм хэрэглэх цаг
биш ээ. Энэ бол бид ардчиллын амлалтыг бодитой болгох цаг юм. Энэ бол
ялгаварлан гадуурхлын зовлонт харанхуй хөндийгөөс өндийн босч, арьс
өнгөний шударга ёсны жимд нар тусгах цаг юм. Энэ бол улс үндэстнээ арьс
өнгөний шударга бус байдлын нуранги элснээс ахан дүүсийн барилдлагын
хадан сууринд татан гаргах цаг юм. Энэ бол шударга ёсыг Бурханы бүх
хүүхдүүдийн хувьд бодит байдал болгох цаг юм.
Цаг
үеийн шаардлагыг үл ойшоох нь улс үндэстний хувьд хор хөнөөлтэй зүйл
байх болно. Хар арьстнуудын зүй ёсны бухимдлын бүгчим зун эрх чөлөө,
тэгш байдлын налгар намар иртэл дуусахгүй. 1963 он бол төгсгөл биш,
харин эхлэл юм. Хэрвээ улс үндэстэн ердийнхөөрөө үйл хэрэгтээ эргэн
орвол хар арьстнууд тайвшрах хэрэгтэй, одоо сэтгэл хангалуун байж болно
гэж итгэгсэд цочин сэрэх болно. Хар арьстнууд иргэний эрхээ баталгаатай
эдлээгүй цагт Америк оронд амар амгалан, энх тунх байдлын аль нь ч үгүй
байх болно. Шударга ёсны гэрэлт өдөр ирэх хүртэл манай үндэстний суурийг
ганхуулах тэмцлийн хуй салхи үргэлжилсээр байх болно. /алга ташилт/
Гэвч
шударга ёсны ордонд хүрэх дулаан босгон дээр зогсч байгаа өөрийн
хүмүүстээ хэлэх ёстой зүйл надад байна. Өөрсдийн зүй ёсны байр сууриа
олж авах энэхүү үйл явцад бид буруу үйлийн гэмтэн болох ёсгүй билээ.
/алга ташилт/ Бид үзэн ядалт, уй гашууны аяганаас эрх чөлөөний цангаагаа
тайлах ёсгүй.
Бид
өөрсдийн тэмцлээ үргэлж нэр хүнд, сахилга батын өндөрлөгт хийх ёстой.
Бид энэхүү бүтээлч эсэргүүцлээ биеийн хүчирхийлэл болон буурахыг
зөвшөөрөх ёсгүй. Бид биеийн хүчийг сэтгэлийн хүчтэй нэгтгэж тэрхүү
гайхамшигт өндөрлөгт ахин дахин хүрэх ёстой.
Хар
арьстнуудын нийгмийг эзэмдэх болсон ер бусын, шинэ хөдөлгөөн биднийг
бүх цагаан арьстнуудад үл итгэх байдал руу хөтлөх ёсгүй. Учир нь өнөөдөр
та нарын дунд зарим нь зогсч буй, бидний ахан дүүс болсон цагаан
арьстнууд тэдний хувь заяа биднийхтэй холбоотой гэдгийг ойлгохоор ирсэн
юм. Тэдний эрх чөлөө биднийхтэй салшгүй уялдаатай болохыг ойлгохоор тэд
ирсэн юм. Бид тус тусдаа явж чадахгүй ээ.
Явж
байхдаа ч гэсэн бид зөвхөн урагшаа л алхана гэсэн амлалт өгөх ёстой.
Бид эргэж буцах ёсгүй. Иргэний эрхийн хөдөлгөөний идэвхтэнээс "Та нар
хэзээ санаа амрах вэ?" хэмээн асуух хүмүүс байдаг. Хар арьстнууд
цагдаагийн харгислалын үгээр илэрхийлшгүй аймшгийн хохирогчид болж
байгаа цагт бид санаа амарч чадахгүй ээ. Аян замын уртад эцэж цуцсан
биеэ хурдны замын хажуугийн дэн буудал, хотын зочид буудалд алжаалыг нь
тайлах эрхгүй байхад бид санаа амарч чадахгүй ээ. Хар арьстнууд
тусгаарлагдан шоовдорлогдсон жижиг дүүргүүдээс чөлөөлөгдөх хүртэл бид
амарч чадахгүй ээ. Бидний хүүхдүүд "Зөвхөн цагаан арьстнууд орно" гэсэн
бичээсийн улмаас хүн биш болж үнэ цэнээ алдаж байхад бид санаа амарч
чадахгүй ээ. Миссисипийн хар арьстнууд санал өгөх эрхгүй, Нью Йоркийн
хар арьстнууд өөрсдийгөө сонгуультай ямар ч холбоогүй гэж бодож буй цагт
бид санаа амарч чадахгүй ээ. Үгүй ээ, үгүй! Бид санаа амарч чадахгүй
ээ. Шударга ёс их ус мэт хуйларч, зөвт байдал хүчит урсгал мэт урсах
хүртэл бид санаа амарч чадахгүй ээ.
